«Τα κατά Ματθαίον Πάθη» του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα

Ο… ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Η μαρτυρία πίστης στην Ορθοδοξία, καθημερινή. Η ποιμαντική δράση του, συνεχής και αποδοτική. Η σταθερότητα στις απόψεις του για Χριστό και Εκκλησία, αλλά και οι πνευματικοί του αγώνες σε εποχές αμφισβήτησης της χριστιανικής ιδιοπροσωπίας, έχουν φέρει τον Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα Αλφέγιεφ στην κορυφή των ορθόδοξων επάλξεων.

Ο, κατά τους γνωρίζοντες περί σλαβικής Ορθοδοξίας, νούμερο δύο του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Ιλαρίωνας, βρέθηκε στην Αθήνα, όπου εν όψει της Μεγάλης Εβδομάδας, παρουσιάστηκε το Ορατόριο που με κατάνυξη συνέθεσε. Τίτλος του; «Τα κατά Ματθαίον Πάθη».
Με μυστηριακή προσέγγιση που ταιριάζει κατάλληλα με την ταυτότητα του πιστού της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, «μυσταγώγησε» τους θεατές στην… αιωνιότητα του Θείου Πάθους, «ανοίγοντάς» τους, παράλληλα, διαύλους επικοινωνίας με τα μηνύματα και την αποστολή του Θεανθρώπου.
«Αισθανθήκαμε ουκ ολίγες φορές ότι συνομιλήσαμε ιεροκρυφίως με το Δημιουργό», είπε αμέσως μετά την εκδήλωση, Αρχιμανδρίτης της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. «Το Ορατόριο του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ λειτούργησε ως Ζωοδόχος Πηγή «εξαγνίζοντάς» μας μέσω των Παθών του Κυρίου.
Η υποβλητική μουσική και η δια-δραστική απόδοση των δρώμενων, «γεφύρωσαν» στιγμιαία το χρόνο, μεταφέροντας τα εκκλησιαστικά γεγονότα με απολύτως ορθόδοξο υπερβατικό τρόπο στον πιστό – θεατή, ανακαινίζοντας το Θεϊκό κατ’ Εικόνα», δήλωνε με θαυμασμό Μητροπολίτης από τη Βόρειο Ελλάδα.

Ο ίδιος ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας δεχόταν ταπεινά τα ενθουσιώδη συγχαρητήρια όσων έδωσαν το «παρών». Απέφυγε τις μεγαλοστομίες, εκφράζοντας, λίγο αργότερα, σ’ έναν πυρήνα Θεολόγων και κληρικών, την ικανοποίησή του για την ανταπόκριση του ακροατηρίου και τη βαθιά του αφοσίωση στην Ορθοδοξία.
«Ο ορθόδοξος τρόπος ζωής είναι σε τροχιά αναγέννησης στη Ρωσία και αντίδοτο στην όποια δυσκολία», ακούστηκε να λέει, ενώ δεν παρέλειψε να σχολιάσει και τον πόλεμο σκοτεινών κύκλων κατά του Χριστιανισμού, ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο.
Αξιοσημείωτο είναι πως ο συγκεκριμένος Ιεράρχης προβάλλει από τους υπέρμαχους της επαναφοράς των Θρησκευτικών ως υποχρεωτικού μαθήματος στη ρωσική μέση εκπαίδευση, την ώρα που στη Δυτική Ευρώπη και στην Ελλάδα «προοδευτικοί» φωστήρες λυσσομανάνε κατά του εξοστρακισμού τους από τα σχολεία.
Το γνωσιολογικό του υπόβαθρο, η μαχητικότητα και οι τεκμηριωμένες θέσεις του απέναντι στις προκλήσεις των καιρών, εκτιμήθηκαν δεόντως από την ηγετική ομάδα του Πατριαρχείου Μόσχας «προβιβάζοντας» τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα στο άτυπο αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Εκκλησίας, πόστο το οποίο κατείχε μέχρι την ανάρρησή του στον Ορθόδοξο Θρόνο της Μόσχας, ο νυν Πατριάρχης Κύριλλος.
Κοινωνός της πνευματικής κληρονομιάς της Ανατολικής Ορθόδοξης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ευρύτερα γνωστός ως «Βυζάντιο», ο κ. Ιλαρίωνας καταθέτει βιώματα της ορθόδοξης διακονίας του, τους πνευματικούς του στοχασμούς και τις εκκλησιαστικές – χριστιανικές του αναζητήσεις, απέναντι στο σύγχρονο ποίμνιο και την κοινωνία, στο πολυεπίπεδο βιβλίο του, το οποίο τιτλοφορείται: «Το μυστήριο της πίστης – εισαγωγή στην Ορθόδοξη Θεολογία».
Ένα βιβλίο που για αρκετούς κληρικούς αποτελεί το «κλειδί» μίας Ορθόδοξης Θεολογίας του Μέλλοντος, στοχεύοντας σε επίκαιρα θέματα των ημερών μας, όπως αυτό της ηλεκτρονικής κάρτας του Πολίτη. «Το έργο του Μητροπολίτη Ιλαρίωνα αποτελεί πολύτιμη και επίκαιρη συμβολή στη Θεολογική Γραμματεία».
Είναι γραμμένο σε γλώσσα απλή, ζωντανή, μέσα από την εμπειρία και τη ζωή της Ορθόδοξης Παράδοσης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πρωτοπρεσβύτερος Μπορίς Μπομπρίνσκοϊ, Πρύτανης του Ορθόδοξου Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγ. Σεργίου, στο Παρίσι.
«Είμαι πεπεισμένος ότι το βιβλίο θα αποδειχθεί μία πολύτιμη συμβολή στη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, στη Λειτουργία και την Προσευχή της και μπορώ να ελπίζω στο πνευματικό μέλλον της.
Με αυτό το βιβλίο, ο κάθε γνήσιος Χριστιανός – για να εκφραστώ με τα λόγια του Αγίου Ιγνατίου – θα μπορέσει να μάθει καθετί απαραίτητο στο πεδίο της πίστης», δηλώνει με σιγουριά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Δημήτριος Ομπολένσκι.
«Είναι ένα πόνημα προσαρμοσμένο για τον πιο απλό αναγνώστη, ορθόδοξο ή μη, ακόμη και άθεο και τον εισάγει στην καρδιά της ορθοδόξου ζωής! Συνάμα, αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για κάθε σπουδαστή Θεολογίας», σημειώνει ο Νικόλαος Λόσσκι, καθηγητής του Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγ. Σεργίου.
Το προφίλ του Μητροπολίτη Ιλαρίωνα
Ποιος, όμως, είναι ο Μητροπολίτης Ιλαρίων Αλφέγιεφ, ο οποίος σε μικρή – εκκλησιαστική – ηλικία βρέθηκε στο επίκεντρο των γεγονότων. Κατά πολλούς, ο πολλά υποσχόμενος Αρχιερέας θεωρείται επίλεκτο μέλος της ομάδας – αναβίωσης της «Τρίτης Ρώμης», που έχει επικεφαλής τον Πατριάρχη Μόσχας, Κύριλλο.
Δεν είναι τυχαίο που εκκλησιαστικοί κύκλοι τον χαρακτηρίζουν ως αντίπαλον δέος, του νεοφώτιστου Μητροπολίτη Προύσσης, Ελπιδοφόρου, υψηλόβαθμου στελέχους του Οικουμενικού Πατριαρχείου – Νέας Ρώμης. «Ο μεν πρώτος εκφράζει την κυριαρχική τάση της σλαβικής Ορθοδοξίας για την ηγεσία των απανταχού ορθοδόξων, με σημείο αναφοράς τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Ο δε δεύτερος, αντιπροσωπεύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο το Φανάρι, ως ηγέτιδα δύναμη, όχι μόνο της ελληνόφωνης Ορθοδοξίας, έχοντας τη διάθεση του εκσυγχρονισμού του λόγου της σε παγκόσμιο γίγνεσθαι», επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι, προσθέτοντας με νόημα: «Ίσως δεν είναι μακριά η ημέρα που ο Μητροπολίτης Ιλαρίων και ο Μητροπολίτης Ελπιδοφόρος θα διασταυρώσουν την πνευματική τους ρομφαία».
Πάντως, ο γεννημένος το 1966 Μητροπολίτης Ιλαρίων δε σταμάτησε ποτέ να καλλιεργεί τα «τάλαντα» που η Αγία Τριάδα του… εμπιστεύεται. Ανάμεσα στα άλλα, σπούδασε βιολί, πιάνο και σύνθεση στην ΜουσικήΣχολή Enessins (1972–82) και στο κρατικό Ωδείο της Μόσχας (1983-86).
Το 1989 αποφοίτησε από το Θεολογικό Σεμινάριο της Μόσχας και το 1991 από τη Θεολογική Ακαδημία της ίδιας πόλης. Από το 1991 έως το 1993 δίδαξε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της πατρίδας του.
Το 1995 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή πάνω στο έργο του Συμεών του Νέου Θεολόγου, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, με επιβλέποντα καθηγητή τον Κάλλιστο Ware.
Είναι, επίσης, κάτοχος διδακτορικού διπλώματος και από το Ινστιτούτο Ορθόδοξης Θεολογίας του Αγίου Σεργίου (Παρίσι).
Η διοικητική του ανέλιξη
Κρίκο – κρίκο, ο Μητροπολίτης Ιλαρίων «έχτισε» μία στέρεη βάση στη διοικητική πυραμίδα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αναλαμβάνοντας κομβικά χαρτοφυλάκια. Από το 1995 μέχρι το 2001 υπηρέτησε ως Γραμματέας του Τμήματος Διαχριστιανικών Υποθέσεων του Γραφείου Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας.
Το 2001 εξελέγη βοηθός Επίσκοπος και διηκόνησε την Αρχιεπισκοπή Σουρόζ, στην Μεγάλη Βρετανία, έως το 2002, οπότε και τοποθετήθηκε επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα, το 2003, του ανατέθηκε και η Επισκοπή Βιέννης και Αυστρίας.
Το 2009 πήρε τον τίτλο του Επισκόπου Βολοκολάμσκ και την ίδια χρονιά αναβιβάστηκε σε Μητροπολίτη.
Ο Μητροπολίτης Ιλαρίων είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, που έχουν μεταφραστεί σε Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Σερβικά και Ελληνικά, καθώς και 700 περίπου δημοσιευμάτων. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε στα Ελληνικά το βιβλίο του «Το μυστήριο της Πίστης».
Πολυσχιδής προσωπικότητα, έχει συνθέσει μία σειρά μουσικών έργων: «Η Θεία Λειτουργία για Χορωδία» (2006), η «Αγρυπνία» για σόλο φωνές και χορωδία (2006), «Κατά Ματθαίον Πάθη» για ορχήστρα, σόλο φωνές και χορωδία (2006), «Ορατόριο των Χριστουγέννων» για ορχήστρα, σόλο φωνές και χορωδία (2007), «Μεμέντο» για ορχήστρα (2008) και «Ωδή των αναβαθμών», συμφωνία για ορχήστρα και χορωδία (2007).
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ